Για έναν άνθρωπο που εις την πλατεία Συντάγματος εχάθη

Χθες στην πλατεία Συντάγματος τελέστηκε μια κορυφαία πολιτική πράξη από έναν άνθρωπο μόνο.

Ο Δ.Χ. -έτσι αναφέρεται και όχι με το πλήρες όνομα του, λες και ήταν ο δράστης μιας επονείδιστης πράξης - διάλεξε να υπερασπιστεί την αξιοπρέπειά του με το θάνατό του και αυτό να είναι ταυτόχρονα η τελευταία του πολιτική πράξη. Κανένας άνθρωπος με στοιχειώδη αίσθηση ντροπής δεν θα επέτρεπε στον εαυτό του να κατανοήσει τίποτα άλλο από αυτό που ο Δ.Χ. ξεκάθαρα έγραφε στο τελευταίο του σημείωμα. Η πράξη του είναι κορυφαία –δεν εννοώ ότι πρέπει να τύχει οποιασδήποτε μίμησης- γιατί δεν πρόκειται για ατομική αυτοκτονία ούτε για την κλασσική θυσία, επειδή ενώ προβαίνει σ’ αυτήν για προσωπικούς λόγους δεν την πραγματοποιεί στην μοναξιά της ύπαρξής του, αλλά μέσα στην θαλπωρή των βλεμμάτων των νέων ανθρώπων που περιγράφει στο σημείωμά του.

Αμέσως οι γλιτσιασμένοι βρικόλακες της εξουσίας, αυτοί που ο Δ.Χ. έγραψε ότι πρέπει να τους δούμε κρεμασμένους ανάποδα στην ίδια πλατεία, αναζωογονημένοι από το αίμα αυτού του ανθρώπου ξεχύθηκαν στις οθόνες και τα ραδιόφωνα, όπως τα ποντίκια από το πλοίο του Νοσφεράτου  ξεχύνονταν στην πόλη και με την λεπτότητα που διακρίνει τα όρνια και τους υπόλοιπους θηρευτές πτωμάτων όταν διεκδικούν τη λεία τους, διαγκωνίστηκαν ποιος θα πρωτοδηλώσει  συγκλονισμένος και θα προβάλλει την δική του εκδοχή νοήματος από την "απονενοημένη" πράξη. Υπολογίζοντας ότι, ενόψει των εκλογών, θα βελτιώσουν την εικόνα του ανάπηρου συναισθήματος και θα αποσείσουν την όποια ευθύνη από πάνω τους. Όσο και αν πιστέψαμε ότι έχουν ήδη πιάσει το limit up του θράσους, αυτοί θα κατορθώνουν να μας διαψεύδουν. Ο Βενιζέλος έκανε έκκληση για σιωπή και περισυλλογή, μιλώντας ακατάπαυστα και ο Πάνος Παναγιωτόπουλος για παράπλευρες απώλειες. Μέχρι και η ομιλούσα ταμειακή μηχανή, η δύσκαμπτη μαριονέτα των τραπεζών, ο Παπαδήμος, έκανε δηλώσεις προσποιούμενος συναίσθημα, όπως τα ρομπότ στις ταινίες επιστημονικής φαντασίας.

Από κοντά και οι τεχνικοί της εξουσίας –ψυχολόγοι, ψυχίατροι, στατιστικολόγοι κλπ- που, προσποριζόμενοι τα αναπόφευκτα οφέλη αναγνωρισιμότητας, έδωσαν πρόθυμα την νηφάλια  και επιστημονική ερμηνεία του γεγονότος, τον ακριβή ορισμό της αυτοκτονίας και τις κοινωνικές και ψυχικές προϋποθέσεις της, πασπαλισμένες με την αναγκαία χρυσόσκονη των αριθμών.

Πριν από κάποιες δεκαετίες είχα δει από το Θέατρο Τέχνης  το έργο του Νικολάι Έρντμαν, «Ο Αυτόχειρας». Ένας μακροχρόνια άνεργος βρίσκεται σε απόγνωση. Μια σειρά συμπτώσεων θα οδηγήσει, τον περίγυρό του, να πιστέψουν ότι έχει σκοπό να αυτοκτονήσει. Με την ιδιοτελή μεσολάβηση ενός γείτονά του, θα «παρελάσει» από το σπίτι του ένας πλήθος ατόμων, από τους εκπροσώπους της διανόησης, της εκκλησίας, των εμπόρων και των λογοτεχνών μέχρι μεμονωμένα άτομα, που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν το μελλοντικό θάνατο του «αυτόχειρα» για λογαριασμό τους. 

Το έργο το ξαναείδα χτες in vivo και δυστυχώς όχι μόνο από την πλευρά της εξουσίας αλλά και από αυτούς που βρέθηκαν το βράδυ στην πλατεία Συντάγματος. Εκεί άκουσα και το μνημειώδες σύνθημα: «τέρμα στις αυταπάτες ή με τις κουκούλες ή με τις γραβάτες» για να θυμηθώ τον παλιό καλό Στάλιν και τον πρόεδρο Μπους: «όποιος δεν είναι μαζί μας είναι εναντίον μας» και να συνειδητοποιήσω ότι κακώς (αντ)έγραφα στην προηγούμενη ανάρτηση ότι αυτός ο νεκρός είναι δικός μας νεκρός. Δεν είναι δικός μας νεκρός γιατί ο καθένας θέλει να είναι ο δικός του νεκρός.

Γι αυτό αντιγράφω μερικούς σκόρπιους στίχους από το ποίημα του Εμπειρίκου: «Για έναν άνθρωπο που εις την Πρέβεζαν εχάθη»

… Και να ενθυμήσθε πάντα τις πιστολιές εκείνες (τον Μαγιακόβσκη να ενθυμείσθε, τον Τρακλ, Εσσένιν και Κρέβελ), τις πιστολιές εκείνες που τις καρδιές τρυπούν και τις φωνές σωπαίνουν, πάντα να τις ενθυμήσθε, ό,τι  και αν λεν, ό,τι και αν γράφουν οι εφημερίδες που τόσα και τόσα λεν ….

…. Λόγια μη πήτε που να ισοδυναμούν με ψόγον ή με  καταδίκην, δια τον νέον αυτόν που εις την Πρέβεζαν εχάθη, διότι η Πρέβεζα, όπου κι αν βρίσκεσθε, πάντα κοντά σας  θάναι ….

…. Και πάντα θα σας φοβερίζη, με καταχνιές, κουφόβρασι, με σπίτια που καταρρέουν, με τοίχους λεπρούς, με σκύλους ισχνούς και ψωραλέους, με ανθρώπους και κώνωπας ανωφελείς ….

Μην τον ξεχνάτε λοιπόν, τον νέον αυτόν, το κάθετον τούτον λάβαρον της θλίψεως και του θανάτου. Τον νέον αυτόν που εις τας ακτάς του Αμβρακικού απέπτη, τον άσπρον άγγελον με τα κατάμαυρα πτερά μην τον ξεχνάτε, και, ακόμη, να τον αγαπάτε. 

Σημείωση: Ο «Αυτόχειρας» είναι ένα έργο γραμμένο το 1928 και ενώ αρχικά πήρε άδεια να ανέβει, απαγορεύτηκε στη συνέχεια στην πρεμιέρα του από τους λογοκριτές του Στάλιν.