Σάββατο 24 Μαρτίου 2012

Η ΕΞΕΔΡΑ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ

Το 1650 ο ισπανός ζωγράφος Ντιέγκο Βελάσκεθ (Diego Velázquez 1574-1655) δημιουργεί ένα αριστουργηματικό έργο: το πορτραίτο του Πάπα Ιννοκέντιου του 10ου. Ο Πάπας με λευκό ένδυμα και πορφυρή ατλαζένια εσθήτα, απεικονίζεται ενδεδυμένος όλη την έπαρση της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας, κάτι που μπορεί να εκληφθεί, είτε ως μεγαλείο, είτε ως όνειδος. Το ίδιο αμφιλεγόμενη είναι και η έκφρασή του: διορατικός ή πανούργος, ρεαλιστής ή υπολογιστής, ηγέτης ή τύραννος αλλά οπωσδήποτε πρόσωπο υπεράνω της ανθρώπινης ευτέλειας. Η μεγαλοφυΐα του Βελάσκεθ κατορθώνει με αυτόν τον τρόπο να διαστείλει την εκδίκησή του προς τους πλούσιους χορηγούς του στο διηνεκές.





Το 1953 ο Φράνσις Μπέικον (Francis Bacon) με οκτώ πίνακές του θα επιχειρήσει να μεταγράψει, να ανασκευάσει, να επαναδιατυπώσει ως περιεχόμενο το έργο του Βελάσκεθ. Κάνει αυτό που αργότερα ο Γκυ Ντεμπόρ θα πραγματοποιεί ως detournement (εκτροπή).

Ο πίνακας του Μπέικον απεικονίζει, σε δεύτερο επίπεδο, τον πάπα Ιννοκέντιο τον 10ο καθισμένο σ' έναν χρυσοποίκιλτο θρόνο, έντρομο, να κραυγάζει με το ερεβώδες στόμα του που περιβάλλεται από μια ιδιαίτερα τονισμένη οδοντοστοιχία. Το πρώτο επίπεδο του πίνακα διατρέχεται από ένα πυκνό πλέγμα κατακόρυφων γραμμών. Μια πρόχειρη ματιά μπορεί να αφήσει την αίσθηση ότι το θέμα αιωρείται μπροστά σ' ένα πολύ σκοτεινό φόντο. Όμως το κλειδί του πίνακα βρίσκεται στο πλέγμα των κατακόρυφων γραμμών που μας αποκαλύπτουν ότι ο Πάπας δεν αιωρείται, αλλά βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση. Ο τρόμος του, είναι ο τρόμος του βαρυτικού κενού. Είναι ο τρόμος της εξουσίας όταν διαπιστώνει ότι ο κούφιος ήχος που ακούει δεν προέρχεται από τα αδεία δωμάτια του κάστρου της αλλά είναι η αντήχηση του εσωτερικού της κενού.

Μέχρι χτες οι φιγούρες των ανδροειδών της πολιτικής εξουσίας μου έμοιαζαν με τον πίνακα του Βελάσκεθ: για κάποιους μοχθηρές ύαινες για κάποιους αγαθοεργοί Σαμαρείτες. Σήμερα που πληροφορούμαι τα σχέδια διαφυγής τους, τις χιλιάδες των πραιτοριανών τους και τα οχυρωματικά τους έργα, είμαι βέβαιος ότι, έρημοι κι απρόσωποι, με όλες τις βαρύγδουπες πόζες τους στην εξέδρα της παρέλασης δεν καταφέρνουν παρά να αναπαριστούν με όλα τα νοήματα τον πίνακα του Μπέικον.

Ο φόβος φαίνεται ν’ αλλάζει πλευρά και ίσως η φυλακή να μην είναι πια απ’ την δική μας πλευρά του τείχους.

6 σχόλια:

  1. Απαντήσεις
    1. Η εμφάνιση θέλει ακόμα βελτιώσεις και αν δεν με είχες παροτρύνει δεν θα το ενεργοποιούσα. Με μπερδεύουν τα πρότυπα και αυτά που θέλω να κάνω τα κάνω με δυσκολία. Ελπίζω παντός τώρα που το ξεκίνησα να βελτιωθώ και ΄γω.

      Διαγραφή